Het is twaalf over zeven. Het is stil. Buiten en in huis. Nog een kleine vijftig minuten voordat het uur waar ik niet mijn telefoon mag kijken voorbij is. Ik ben benieuwd of FC Barcelona heeft gewonnen. Om acht uur word ik, als het goed is, opgehaald voor het hardlopen. Of heb ik een bericht dat het anders wordt? Heb ik überhaupt berichten?

Het is dag twee van het 21 dagen minder schermtijd experiment en ik heb prikkels nodig. Dit ging toch kalmte geven? Maar als ik iets ben, is het onrustig. En dat op zondagochtend. De afgelopen 21 dagen keek ik minder op mijn telefoon. Waarom lees je hier.

De regels waren simpel. 21 dagen geen telefoon:
- in het uur voor en na bedtijd.
- tijdens het eten.
- en niet op het toilet.

Gaandeweg kwamen daar niet in een rij, niet in de auto, en niet in het gezelschap van anderen, bij. Na wat afkickverschijnselen in de eerste dagen, voelt het nu, drie weken later, als een bevrijding. Ik kan de deur uitstappen zonder telefoon, ik kan die glimmende geluidmakende gokkast zelfs hele periodes vergeten. Om hem vervolgens met find my iPhone terug te moeten vinden.

Het experiment waar ik in de vorige blog over schreef, leidde tot behoorlijk wat vragen. De meest opvallende: Als je geen telefoon meer hebt op het toilet, wat doe je dan nu als je naar de wc gaat... Met die details zal ik je niet lastigvallen, maar het maakte dus nogal wat los.

De vraag die het vaakst werd gesteld is: ben je niet bang dat je iets mist? Op zich logisch, en ik twijfelde vooraf. Na drie weken kijk ik er onverwacht totaal anders naar: ik heb bewust ervaren hoeveel informatie ik normaal op me afkrijg, waardoor ik nu helemaal niet bang meer ben om iets te missen, ik ben veel banger geworden dat ik alles meekrijg...

Ben je ook zo op de hoogte?

De overtuiging die gek genoeg leeft, is dat een verantwoordelijk mens op de hoogte is van alles wat er in de wereld speelt. Talloze pushberichten en felrode bolletjes herinneren ons hier continu aan. En niet alleen van de grote zaken. Nee, ook wat een vage bekende uitspookt op Instagram. Als je uit oprechte interesse vraagt wat iemand afgelopen weekend heeft gedaan, wordt je aangekeken met een blik van heb je mijn stories niet gekeken?

Om mee te praten bij het (digitale) koffiezetapparaat, willen we 'op de hoogte zijn'. Om niet dom of onverantwoordelijk over te komen, doet iedereen braaf mee. We moeten toch bereikbaar zijn? We kunnen niet anders. Toch?

Het deed me denken aan dit plaatje van Lori Gottlieb in haar boek 'Maybe you should talk to someone'. Het voelt soms alsof je gevangen zit en geen mogelijkheden hebt. Maar als je een paar stappen terug doet, je blik iets verruimt, en hetzelfde probleem vanuit een ander perspectief bekijkt, ontdek je plots dat je zo om de tralies heen wandelt.

Volgens acteur, regisseur en schrijver John Cleese "komt alle creativiteit voort uit het onbewuste. Als creativiteit voortkwam uit logica en intelligentie, dan konden alle logische en intelligente mensen het. Maar dat kunnen ze niet."

Over hoe je dan wel creatief wordt zegt hij in dit interview: "Het is belangrijk dat je in een speelse, ontspannen gemoedstoestand komt. Ontspanning is het belangrijkst. Alleen als je ontspannen bent, hoor je wat het onbewuste je influistert. Niemand krijgt een goed idee terwijl hij een schuttersput aanvalt."

De reden waarom er nu zo weinig creativiteit is, is volgens Cleese: "Omdat niemand nog rust krijgt. Omdat die rotdingen (hij wijst naar zijn borstzak) de hele tijd gaan. Overal geluiden. Je zit, en weer komt er een e-mail. Dat is vreselijk schadelijk, want onderbrekingen en spanning doden elke creativiteit."

Maar ik heb collega's en klanten

Wat Cleese prachtig onder woorden brengt, is exact wat ik de afgelopen drie weken heb ervaren. Door minder onderbrekingen en afleiding, ervaar ik meer ontspanning, waardoor ik uiteindelijk meer gedaan krijg met kwalitatief betere ideeën. Wat mijn collega's en klant daar van vinden? Die hebben niet eens door dat ik mijn tijd wat meer verdedig en anders indeel, en worden van de creativiteit en productiviteit, heel blij.

Anders gezegd, als je overtuigd bent dat je altijd bereikbaar moet zijn en het je niet kunt veroorloven tijd voor jezelf en momenten van deep work te blokken (zoals Cal Newport dat noemt in zijn gelijknamige boek), dan zit je niet alleen op een verkeerd spoor, maar in de compleet verkeerde trein. Een waar je jezelf, je manager, je directeur, en je klanten enorm tekort mee doet.

En zo gek heb ik nu ook weer niet gedaan door mijn telefoon 's ochtends even links te laten liggen. Het telefoonvrije uurtje werd alleen vaak twee, drie en soms wel vijf uur. Omdat ik zo opging in de grotere projecten en de belangrijke dingen, wilde ik niet eens meer gestoord worden -- daar is de hele middag nog voor.

Iedereen gunt het elkaar

Als ik mensen hier over spreek, is het gekke dat het merendeel elkaar wél rust en ruimte gunt, maar ze gunnen het zichzelf niet. Daar is geen ruimte voor. En wat als ik iets mis? Om het plaatje van hierboven er nog eens bij te pakken: we staan zelf zo ver met onze neus tussen de tralies, dat we vast zitten in overtuigingen die ons gevangen houden.

En heb ik de afgelopen 21 dagen echt dingen gemist? Nee, eigenlijk niet. Ja, een berichtje over een afspraak 's morgens vroeg die op het laatste moment werd verplaatst. Dus toen ik inbelde, was er niemand. En ik heb zelf op een aantal berichten iets later gereageerd dan gewenst. Als je dat wegzet tegen alles wat het heeft opgeleverd; ruimte in mijn hoofd, een aantal blogs, nieuwe ideeën voor klanten, en niet continu de drang om te kijken of ik nog ergens op moet reageren, is dat een ruil die ik graag maak. Elke dag van de week.

Het experiment gaat door

Naast de oorspronkelijk 'regels', heb ik nog een aantal dingen veranderd: een wekker in de slaapkamer, een horloge om mijn pols, en een papieren to-do lijst en notitieboekje. Want het lijkt onschuldig om 'even' te kijken, of 'even' iets te typen, maar even is nooit even. Dus elke glimps op een scherm die ik kan voorkomen, is het waard.

Want de verleiding is er, en de verleiding blijft er. Dus de uitdaging is niet om dit 21 dagen te doen, maar te zorgen dat dit mijn vaste manier van doen blijft. Van alle manieren, gewoontes en oplossingen die ik heb geleerd, en alles wat jullie al met me hebben gedeeld, heb ik hier een overzicht gemaakt.